Czy zachorowanie na COVID-19 stanowi ciężki uszczerbek na zdrowiu?

W doniesieniach medialnych często słyszymy o ludziach, którzy nie przestrzegają kwarantanny lub wprowadzonych środków bezpieczeństwa. Powodują tym zagrożenie dla życia i zdrowia innych, gdyż mogą doprowadzić do rzeczywistych zakażeń. Rodzi się wówczas pytanie: czy taka osoba zostanie ukarana, jeśli ja lub ktoś mi bliski zostaniemy zakażeni i zachorujemy?

W tym artykule chcielibyśmy pochylić się nad przesłanką ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Kodeks karny w wielu przepisach uzależnia odpowiedzialność karną od spowodowania tego uszczerbku albo sprowadzenia niebezpieczeństwa jego spowodowania. Taki warunek przewidują m.in.:

1) art. 160 § 1 Kodeksu karnego, który mówi o narażeniu człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
2) art. 165 § 3 KK, w którym mowa o odpowiedzialności za śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, gdy nastąpiły one w wyniku sprowadzenia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia wielu osób przez spowodowanie zagrożenia epidemiologicznego lub zagrożenia szerzenia się choroby zakaźnej – np. COVID-19,
3) art. 220 § 1 KK, który przewiduje odpowiedzialność karną osoby odpowiedzialnej za BHP, gdy nie dopełniła obowiązku, i naraziła tym pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Definicja „ciężkiego uszczerbku na zdrowiu”.

Punktem wyjścia będzie art. 156 § 1 KK, który definiuje ciężki uszczerbek na zdrowiu. W myśl tego przepisu jest nim m.in. „choroba realnie zagrażająca życiu”.

Wiadomo, że COVID-19 może mieć bardzo ciężki przebieg. Niektórzy pacjenci wymagają wentylacji mechanicznej, mogą wystąpić uszkodzenia płuc i serca. Wówczas nie mamy wątpliwości, że wystąpiła choroba realnie zagrażająca życiu. Co jednak w przypadku, gdy przechodzimy chorobę łagodnie? Co gdy chorujemy ciężej lecz bez hospitalizacji ani powikłań? Czy nadal będzie to „choroba realnie zagrażającą życiu”?

Wskazówki interpretacyjne: choroba szczególnie niebezpieczna i wysoce zakaźna oraz kwarantanna i izolacja.

Prawo nie daje jednoznacznego rozstrzygnięcia i decydujący głos będzie miała wiedza medyczna. Możemy jednak szukać wskazówek.

Zgodnie z art. 2 pkt 4) ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 ze zm., dalej „UZoZZ”) „choroba szczególnie niebezpieczna i wysoce zakaźna, to choroba zakaźna łatwo rozprzestrzeniająca się, o wysokiej śmiertelności, powodująca szczególne zagrożenie dla zdrowia publicznego i wymagająca specjalnych metod zwalczania”. Taka choroba z pewnością może spełniać kryteria choroby realnie zagrażającej życiu, zgodnie z art. 156 § 1 KK.

Czy COVID-19 może stanowić chorobę „szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną”?

W art. 2 pkt 12) UZoZZ znajdziemy definicję kwarantanny, która oznacza odosobnienie „osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych”. Na ten sam cel, tj. „zapobieżenie szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych” wskazuje też definicja izolacji w warunkach domowych (art. 2 pkt 11a UZoZZ) oraz przepisy dotyczące obowiązkowej hospitalizacji (art. 35 i 36 UZoZZ).

Tymczasem § 5 ust. 1 pkt 4) rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie chorób zakaźnych powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych oraz obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego (Dz. U. z 2020 r. poz. 607) wskazuje nam, że kwarantannie podlega osoba narażona na zakażenie na chorobę wywołaną wirusem SARS-COV-2 (COVID-19). Również § 2 ust. 1 pkt 3) oraz ust. 2 tego rozporządzenia mówią nam o obowiązkowej hospitalizacji lub izolacji w warunkach domowych w razie zachorowania na chorobę wywołaną wirusem SARS-COV-2 (COVID-19).

Wnioski.

Zestawiając te przepisy dochodzimy do wniosku, że ustawodawca uznaje COVID-19 za chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną. Tym samym widzi w niej chorobę „o wysokiej śmiertelności, powodująca szczególne zagrożenie dla zdrowia publicznego”. Naszym zdaniem oznacza to, że choroba COVID-19 spełnia kryteria ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, a zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 może stanowić narażenie na ciężki uszczerbek na zdrowiu.

Podsumowanie.

W artykule staraliśmy się wykazać, że choroba COVID-19, niezależnie od jej przebiegu, może stanowić ciężki uszczerbek na zdrowiu. To zaś umożliwia pociągnięcie do odpowiedzialności karnej osób, które naruszając reguły bezpieczeństwa spowodowały zachorowanie lub naraziły nas na zachorowanie na tą chorobę.